Het Strategisch Kompas: richting vinden in complex werk

Iris Faciliteert

Er is iets bijzonders aan teams en organisaties die echt richting hebben. Deze omarmen hun innerlijk weten: waarom doen we dit, en hoe herkennen we vooruitgang?

Veel strategieën stranden omdat ze te weinig houvast bieden in de dagelijkse praktijk. Mensen zoeken een manier om keuzes te maken die past bij hun werkelijke bedoeling. Het Strategisch Kompas helpt om die bedoeling te vertalen naar besluitvorming, samenwerking en gedrag dat richting geeft.

Ik ontwikkelde het kompas omdat ik zag hoe vaak teams verlangen naar duidelijkheid die én menselijk voelt én praktisch toepasbaar is. Richting die niet vastplakt, maar meebeweegt met de complexiteit waarin ze werken.

silver and black round analog watch
Photo by Denise Jans on Unsplash

Waar het Strategisch Kompas voor staat

Het kompas biedt een manier om gesprekken te voeren over richting, keuzes en impact. Het helpt teams om te zien wat ertoe doet, en wat ondergeschikt is.

Het werkt met drie kernvragen die in elk team relevant worden zodra het werk ingewikkeld of versnipperd aanvoelt:

  1. Waarom bestaan we als team?
    De onderliggende bedoeling, de waarde die je toevoegt, het verhaal dat jullie werk draagt.

  2. Welke uitkomsten willen we realiseren?
    In termen van effecten: wat wil je dat zichtbaar wordt bij klanten, collega’s of in het systeem waarin je werkt?

  3. Hoe gedragen we ons onderweg?
    Welke principes sturen je keuzes? Wat typeert samenwerking, besluitvorming en de manier waarop het team problemen oplost?

Deze vragen vormen samen een kompas dat richting geeft zonder rigide te worden.


De vier onzichtbare onderdelen van het kompas

Op de landkaart zie je niet of het waait, regent of de zon schijnt. Deze weersomstandigheden hebben echter altijd een enorme invloed op de beleving van je tocht. Ook op pad met je strategische koers kom je dit tegen:

1. Betekenis

De laag die gaat over bedoeling, waarde en de bijdrage die je wilt leveren. Het helpt een team om te voelen waarvoor het werkt, los van doelen op papier.

2. Uitkomst

Hier krijgt richting concreet vorm. Je maakt zichtbaar welke effecten je wilt realiseren en hoe je herkent dat je vooruitgang boekt.

3. Gedrag

Strategie leeft in de dagelijkse keuzes die mensen maken. Gedrag geeft kleur aan koers: hoe je samenwerkt, waar je op let, hoe je prioriteiten bepaalt.

4. Ritme

De momenten waarop je bewust vertraagt om te kijken wat je leert, wat je bijstelt en wat aandacht nodig heeft. Ritme zorgt voor voortgang die niet verhardt maar ontwikkelt.

yellow text
Photo by Marija Zaric on Unsplash

Mini-case: Strategisch Kompas in een inkooporganisatie

Een inkoopteam binnen een landelijke organisatie voelde zich al maanden vooral reactief: leveranciers drukten op deadlines, interne afdelingen leverden verzoeken te laat aan en prioriteiten verschoven voortdurend. Er werd hard gewerkt, maar niemand kon nog uitleggen waar het team werkelijk naartoe bewoog.

Met het Strategisch Kompas brachten we opnieuw richting aan.
De bedoeling werd scherp: duurzame, betrouwbare en strategische keuzes mogelijk maken voor de hele organisatie.

Van daaruit formuleerden ze drie uitkomsten:

  • kortere doorlooptijden,

  • voorspelbare leveranciersprestaties,

  • en vroegtijdige afstemming met interne klanten.

Het team benoemde ook gedragsprincipes zoals proactief signaleren, transparant communiceren en gelijkwaardig samenwerken met leveranciers.

Door dit te verankeren in een eenvoudig ritme (maandelijkse kompas-checks en vaste intake- en leveranciersmomenten) ontstond rust en duidelijkheid. De druk werd niet kleiner, maar de grip wél.

Zoals een inkoper het verwoordde:

“We doen hetzelfde werk, maar het voelt nu alsof we weer koers hebben.”

Deze mini-case laat zien hoe het Strategisch Kompas geen invuloefening is, maar een manier van werken die teams helpt te verschuiven van reactief naar richtinggevend.

Strategisch Kompas IRIS Faciliteert
Strategisch Kompas ontwikkeld door IRIS Faciliteert

Waarom het werkt

Het kompas sluit aan op drie menselijke behoeften die essentieel zijn in complex werk:

  • Autonomie : helderheid in richting maakt zelf keuzes maken makkelijker.

  • Verbinding : een gedeeld kompas zorgt voor gemeenschappelijke taal en begrip.

  • Vakmanschap : inzicht in uitkomsten versterkt het gevoel dat je werk ertoe doet.

Die combinatie maakt het kompas zowel strategisch als mensgericht.


Mini-werkvorm om zelf te starten

Neem 10 minuten en reflecteer met deze drie vragen:

  1. Wat is onze bedoeling op dit moment?

  2. Welke uitkomsten willen we echt realiseren?

  3. Welk gedrag helpt ons daarbij het meest?

Het antwoord hoeft niet perfect te zijn; de helderheid ontstaat tijdens het gesprek dat volgt.


Waarom ik hiermee werk

Ik geloof dat richting ontstaat door aandacht, niet door druk. Het Strategisch Kompas ondersteunt teams om hun werk vanuit rust, helderheid en vakmanschap vorm te geven. Het nodigt uit tot scherp kiezen zonder te verstarren.

Het brengt structuur én ruimte. Focus én speelsheid. Richting én menselijkheid.


Wil je het Strategisch Kompas inzetten in jouw team?

Ik begeleid teams en organisaties die hun richting opnieuw willen verhelderen en omzetten naar gedragen gedrag en keuzes.

Stuur me gerust een bericht; ik denk graag mee.

Groetjes, Iris

Vormgever van beweging.

door Iris Faciliteert 11 november 2025
Over afronden, betekenis geven, en de verleiding om alweer vooruit te plannen
IRIS Faciliteert Tussen de regels door Blog Speelsheid
door Iris Faciliteert 22 oktober 2025
Waarom spelen een manier is om weer mens te worden en adem te halen in een wereld die de klok niet meer bij kan houden.
door Iris Faciliteert 30 september 2025
Speelsheid als bron van innovatie en menselijkheid in een wereld die soms erg vastomlijnd en efficiënt wil zijn.
door Iris Faciliteert 26 augustus 2025
Waarom ongeschreven regels sterker zijn dan strategie en de onderstroom altijd wint.
door Iris Faciliteert 6 augustus 2025
“Hoe weet je eigenlijk of er écht nagedacht wordt in je klas of team?” – Peter Ellerton, PhD